Ile kosztuje rozwód? Jaki jest koszt sprawy rozwodowej?

Postępowanie rozwodowe niesie za sobą duże emocje i niestety może trwać bardzo długo, szczególnie jeśli małżonkowie nie są zgodni co do najważniejszych kwestii. Nie należy też zapominać, że rozwód wiąże się dla małżonków z kosztami. Dla rozwiązania małżeństwa konieczne jest orzeczenie sądu – nie można zakończyć związku małżeńskiego przez ugodę, umowę. Natomiast konieczność wydania orzeczenia powoduje powstanie kosztów sądowych i innych kosztów, często w znacznych kwotach. Postępowanie rozwodowe z pewnością nie należy bowiem do najtańszych. Warto uwzględnić tę kwestię przed wszczęciem postępowania rozwodowego i być przygotowanym na ewentualne obciążenie finansowe. Poniżej przedstawiamy najważniejsze kwestie dotyczące tego, ile kosztuje rozwód.

Sprawa rozwodowa – ile kosztuje?

Prawdę mówiąc nie jest możliwe udzielenie dokładnej i poprawnej dla wszystkich przypadków odpowiedzi na pytanie ile kosztuje rozwód. Koszty sprawy rozwodowej nie są kwestią abstrakcyjną i są uzależnione od sytuacji faktycznej. Można powiedzieć, że im bardziej skomplikowana jest sprawa i im więcej kwestii sąd ma obowiązek ustalić i rozstrzygnąć, tym koszty sądowe rozwodu będą wyższe. To co wpływa na wysokość kosztów postępowania rozwodowego to m.in.:

• czy małżonkowie oczekują rozwodu z orzekaniem o winie czy bez orzekania o winie – rozwód bez orzekania o winie generuje mniejsze koszty niż rozwód ze wskazaniem wyłącznej winy jednego z małżonków;

• czy małżonkowie mają dzieci i konieczne jest rozstrzygnięcie władzy rodzicielskiej, alimentów, kontaktów rodziców z dziećmi – im więcej kwestii sąd musi rozstrzygnąć tym koszty będą wyższe;

• czy któraś ze stron żąda zabezpieczenia alimentów czy zabezpieczenia kontaktów z dziećmi – poza tym, że jest to kolejna kwestia do rozstrzygnięcia dla sądu, to dodatkowo postanowienia o zabezpieczeniu zazwyczaj są zaskarżone przez co najmniej jednego z małżonków, co oczywiście wiąże się z dodatkowymi kosztami;

• czy małżonkowie żądają również podziału majątku wspólnego lub eksmisji drugiego małżonka ze wspólnego miejsca zamieszkania – analogicznie jak wcześniej to kolejne kwestie do rozważenia dla sądu, które muszą się wiązać z podwyższeniem kosztów sprawy rozwodowej.

Nie bez znaczenia pozostaje również kwestia długości postępowania rozwodowego i tego jakie dowody zostaną przeprowadzone. Jeśli konieczne będzie przesłuchanie wielu świadków, przeprowadzenie wielu rozpraw, to nie pozostanie to bez znaczenia dla kosztu sprawy rozwodowej.

Jednak, kiedy małżonkowie porozumieją się co do takich spraw jak władza rodzicielska, kontakty z dziećmi, alimenty, wtedy rzecz jasna sąd będzie mógł ograniczyć postępowanie dowodowe i skrócić czas trwania rozwodu, co może znacznie zmniejszyć koszty.

Ile kosztuje pozew o rozwód?

Jednym z niewielu stałych czynników w kosztach postępowania rozwodowego jest opłata za pozew rozwodowy. Opłata ta wynosi 600 zł i uiszcza ją osoba wnosząca pozew o rozwód (powód). Konieczne jest wniesienie jej do odpowiedniego sądu okręgowego, do którego kierujesz pozew. Opłaty można dokonać na kilka sposobów – poprzez przelew na rachunek bankowy sądu (podany na stronie internetowej sądu), zakupienie znaków sądowych w kasie sądu lub w tzw. opłatomacie oraz poprzez zakup na platformie Sądowe ePłatności. Do pozwu musisz załączyć dowód dokonania opłaty sądowej, np. potwierdzenie przelewu czy nalepiony na pierwszą stronę pozwu znak sądowy.

Kiedy małżonkowie będą zgodnie żądać rozwodu bez orzekania o winie i takie orzeczenie zapadnie, sąd zwróci Ci połowę wniesionej opłaty, czyli 300 zł. Co więcej, były małżonek ma obowiązek zwrócić Ci połowę pozostałej kwoty, czyli 150 zł. Kwestie te są ujęte w wyroku rozwodowym.

Ile kosztuje rozwód 2024 – koszty, które mogą się pojawić w toku postępowania

Wysokość kosztów sądowych rozwodu jest uzależniona również od kosztów związanych z przeprowadzeniem konkretnych dowodów.

Dla przykładu, jeśli nie jest pewne jak rozwód wpłynie na dobro dzieci lub rodzice nie zgadzają się co do władzy rodzicielskiej, miejsca zamieszkania dzieci po rozwodzie, kontaktów, sąd korzysta z opinii Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów (w skrócie OZSS). Biegli OZSS będą oceniać jakie rozwiązanie w zakresie kontaktów czy władzy rodzicielskiej jest dla dzieci najlepsze. Dowód ten jest przeprowadzany na wniosek stron, ale sądy często korzystają z niego również z urzędu. Koszt takiej opinii zależy od konkretnej sprawy i może wynosić od 500 zł do aż 2.000 zł.

W niektórych sprawach rozwodowych sądy zarządzają wykonanie wywiadu środowiskowego przez kuratora rodzinnego. Kurator sprawdza w jakich warunkach dziecko się wychowuje, jaka jest atmosfera w domu, czy dziecko jest odpowiednio zadbane. Wykonanie takiego wywiadu w jednym miejscu kosztuje około 80-200 zł.

Sąd może również skierować małżonków do mediacji, jeżeli wyrażą na to zgodę. Mediacja polega na spotkaniu lub spotkaniach (jeśli potrzebna jest większa ich ilość) z mediatorem, podczas których podejmowane są rozmowy w celu polubownego załatwienia sprawy i ustalenia przez małżonków kompromisu w takich kwestiach jak wina w rozwodzie, władza rodzicielska nad dziećmi, kontakty, alimenty. Pierwsze spotkanie z mediatorem to koszt 150 zł, każde kolejne – 100 zł. Do kosztów mediacji wliczane są także koszty dojazdów mediatora, wynajmu pomieszczenia na spotkanie (do 70 zł za jedno spotkanie) oraz korespondencji (30 zł). Jednak ustalona jest górna granica kosztów mediacji – łącznie mediacja może kosztować maksymalnie 450 zł.

Ile kosztuje rozwód – podział majątku i inne żądania dodatkowe przy rozwodzie

W pozwie rozwodowym można również wnioskować o podział majątku wspólnego małżonków. Wiąże się to jednak z dodatkową opłatą sądową. Jeśli małżonkowie ustalą sposób podziału ich wspólnego majątku, a zatem ma dojść do tzw. zgodnego podziału majątku opłata ta wynosi 300 zł. W przypadku braku porozumienia między stronami, czyli tzw. spornego podziału majątku dodatkowa opłata wynosi 1.000 zł.

Jeżeli małżonkowie nie są zgodni co do podziału majątku, dojdzie do powstania dodatkowych wydatków, np. na sporządzenie opinii przez biegłego sądowego, który oszacuje wartość nieruchomości. Koszt takiej opinii może wynieść nawet 2-3 tys. zł. Należy jednak podkreślić, że w praktyce sądy w toku rozwodu rzadko zajmują się podziałem majątku – w zasadzie jedynie wtedy kiedy małżonkowie wypracowali wspólnie sposób podziału. Bowiem zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym sąd może dokonać podziału majątku, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.

Kolejnym dodatkowym żądaniem, które może się pojawić w sprawie rozwodowej (które rzecz jasna wpływa na to ile kosztuje rozwód) to zabezpieczenie roszczenia. Możesz wnosić o zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem, zabezpieczenie alimentów. W praktyce oznacza to, że w czasie trwania procesu kontakty rodzica z dzieckiem będą się odbywać w sposób wskazany przez sąd w postanowieniu lub że jeden z rodziców będzie zobowiązany na rzecz dziecka płacić co miesiąc określoną przez sąd kwotę alimentów. Kwestię zabezpieczenia warto podnosić już na samym początku. Bowiem jeżeli wniosek taki zostanie zgłoszony w pozwie o rozwód, to nie pobiera się od niego opłaty. Natomiast jeżeli taki wniosek pojawi się później, to należy uiścić od niego opłatę w wysokości 100 zł. Tyle samo wynosi opłata od wniosku o zmianę udzielonego zabezpieczenia. Jednak jeżeli wniosek o udzielenia zabezpieczenia alimentów lub zmianę tego zabezpieczenia wnosi strona uprawniona do alimentów (np. rodzic, z którym dziecko zamieszkuje, małżonek uprawniony do alimentów od drugiego małżonka), to wniosek taki jest wolny od opłat.

Sprawa rozwodowa – koszty zastępstwa procesowego

W celu odpowiedzi na pytanie ile kosztuje rozwód z pewnością musimy rozważyć koszty reprezentacji przez adwokata lub radcę prawnego. Małżonkowie często decydują się na skorzystanie z usług profesjonalnego pełnomocnika, gdyż sprawy rozwodowe są dość skomplikowane, zwłaszcza gdy między małżonkami występuje silny konflikt. Pomoc profesjonalisty może wtedy pozwolić uzyskać korzystny dla Ciebie wyrok.

Jednak ponownie jak w przypadku kosztów sądowych, ciężko jest ogólnie określić ile wynosi wynagrodzenie pełnomocnika. Z pewnością udzielone pełnomocnictwo należy opłacić – opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł należy uiścić na rachunek właściwego urzędu miasta. Natomiast wynagrodzenie adwokata jest ustalane indywidualnie z każdym klientem. Zależy od okoliczności faktycznych sprawy – czy małżonkowie zgadzają się co do większości kwestii czy też nie, czy mają dzieci a zatem trzeba rozwiązać też zagadnienia władzy rodzicielskiej, kontaktów, alimentów. Na honorarium wpływa również to, czego oczekujesz – rozwodu z orzekaniem o winie czy bez. Jedną z dość powszechnie przyjętych przez adwokatów zasad jest mniejszy koszt postępowań rozwodowych bez orzekania o winie. Jeżeli w toku rozwodu ma być również dokonany podział majątku, to dodatkowo zwiększy to wynagrodzenie adwokata.

Wszystkie wymienione kwestie wpływają na ilość nakładu pracy – sporządzanie wielu pism procesowych, wniosków o zabezpieczenie, zażaleń, udział w nawet kilkugodzinnych rozprawach. A im większe nakłady pracy tym wyższe wynagrodzenie. Honorarium adwokata lub radcy prawnego zależy również od renomy pełnomocnika, posiadanego przez niego doświadczenia. Zauważalne jest również to, że w większych miastach adwokaci i radcy prawni pobierają większe wynagrodzenie.

Warto pamiętać, że jeśli Twoja sytuacja finansowa jest trudna i nie jesteś w stanie pokryć kosztów pełnomocnika z wyboru, możesz wnosić o przyznanie Ci pełnomocnika z urzędu, którego nie będziesz musiał opłacać z własnej kieszeni.

Kto ponosi koszt sprawy rozwodowej?

Mówiliśmy już o tym jak wygląda rozliczanie opłaty za pozew rozwodowy w przypadku rozwodu bez orzekania o winie. Jak to jednak wygląda w innych przypadkach oraz co z innymi kosztami postępowania rozwodowego? Ogólnie obowiązującą zasada jest taka, że koszty ponosi strona przegrywająca sprawę. O kosztach sąd orzeka rzecz jasna dopiero w wyroku rozwodowym. Jeżeli rozwód orzeczono z winy małżonka, który nie wnosił pozwu o rozwód, to będzie on zobowiązany do zwrócenia opłaty od pozwu w wysokości 600 zł małżonkowi, który ta opłatę uiścił. Strona przegrywająca opłaca również pełnomocnika strony przeciwnej, przynajmniej w części. Bowiem sąd zasądza koszty według stawek ustalonych w rozporządzeniu – może to być kwota równa 720 zł, lub w sprawach szczególnie zawiłych i długich możliwe jest zasądzenie wielokrotności tej kwoty, maksymalnie 4.320 zł. Resztę wynagrodzenie strona wygrywająca musi ponieść samodzielnie.

Jeżeli chodzi o koszty takie jak koszty opinii OZSS, to ponosi je strona wnioskująca o ten dowód, albo sąd decyduje że strony ponoszą te koszty po połowie. Sąd może też w toku procesu zobowiązać stronę lub strony do uiszczenia zaliczki na poczet wydatków na tego rodzaju dowody.

Natomiast w przypadku rozwodu bez orzekania o winie lub rozwodu z winy obu stron koszty sądowej powinny być dzielone między małżonkami na pół. Każda za stron płaci również samodzielnie za swojego adwokata czy radcę prawnego.

Pamiętaj, że jeśli nie jesteś w stanie pozwolić sobie na pokrycie kosztów postępowania już na początku możesz wnioskować o zwolnienie od kosztów sądowych w całości albo w części (np. tylko w zakresie opłaty od pozwu). Do wniosku takiego konieczne jest dołączenie oświadczenia o Twoim stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Następnie to sąd decyduje czy wniosek uwzględni czy nie. Należy jednak pamiętać, że zwolnienie od kosztów sądowych nie obejmuje zwolnienia od zwrotu kosztów pełnomocnika procesowego strony przeciwnej w razie przegrania sprawy.

Ile kosztuje sprawa rozwodowa – najczęściej zadawane pytania – FAQ

1. Ile kosztuje pozew rozwodowy?

Opłata za pozew rozwodowy wynosi 600 zł i uiszcza ją osoba wnosząca pozew do właściwego sądu, który ma prowadzić postępowanie.

2. Ile zapłacę za adwokata w sprawie rozwodowej?

Nie jest możliwe skonkretyzowane określenie kosztów zastępstwa procesowego w rozwodzie. Honoraria adwokatów są bardzo zróżnicowane, zależą od zawiłości sprawy, ilości kwestii spornych między małżonkami, tego czy rozwód ma być z orzekaniem o winie czy też nie, czy przeprowadzany jest również podział majątku.

3. Czy przeprowadzane w toku procesu dowody wpływają na koszty rozwodu?

Zdecydowanie! Obszerniejsze postępowanie dowodowe wiąże się z większymi kosztami postępowania. Jeżeli zostanie przeprowadzony dowód z opinii Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów, to spowoduje to zwiększenie kosztów sądowych o około 500-2.000 zł. Koszt wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez kuratora rodzinnego to kwota rzędu 80-200 zł. Jeżeli zaś chodzi o skierowanie małżonków na mediację, to jej koszt zależy od ilości spotkań, ale nie może przekroczyć 450 zł.

4. Czy rozwód bez orzekania o winie jest tańszy niż rozwód z orzeczeniem o winie?

Tak, rozwód bez orzekania o winie jest z zasady tańszy niż rozwód z orzeczeniem o winie. Taki proces jest bowiem mniej skomplikowany i krótszy, co przekłada się na mniejsze koszty sądowe. Przyjęło się też, że pełnomocnicy pobierają w takich sprawach niższe wynagrodzenie. Jednak nie należy zapominać, że na wysokość kosztów wpływa również to, czy w rozwodzie trzeba rozważyć kwestie związane z dziećmi małżonków – alimentami, kontaktami, władzą rodzicielską, miejscem zamieszkania dziecka. Jeżeli strony nie zgadzają się w tych kwestiach, to koszty rozwodu i tak mogą okazać się znaczne.

5. Który z małżonków ponosi koszt sprawy rozwodowej?

Zgodnie z ogólną zasadą koszty ponosi ta strona, która przegrywa sprawę. Małżonek, który został w wyroku wskazany jak wyłącznie winny rozwodu musiał zwrócić małżonkowi niewinnemu opłatę od pozwu w wysokości 600 zł. Strona przegrywająca opłaca również pełnomocnika strony przeciwnej, lecz jedynie do wysokości ogólnie przyjętych stawek, które zazwyczaj nie są w stanie pokryć całości honorarium. W przypadku rozwodu bez orzekania o winie lub rozwodu z winy obu stron koszty sądowej powinny być dzielone między małżonkami na pół a każdy z nich płaci samodzielnie za swojego adwokata czy radcę prawnego.